خطاب معدومینخطاب معدومین به خطاب افراد غیر موجود در زمان خطاب اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفخطاب به معدومین، به معنای مورد خطاب قرار گرفتن کسانی است که در زمان خطاب شارع هنوز به دنیا نیامده‌اند. ۲ - از نظر اصولیونمیان اصولیون بحث است که آیا خطاب‌های شفاهی شارع، تنها به مخاطبان حاضر در مجلس خطاب اختصاص دارد یا کسانی که در زمان خطاب حاضر بوده، ولی در مجلس خطاب نبوده‌اند را نیز شامل می‌شود و یا علاوه بر دو گروه قبلی، همه کسانی را که در زمان خطاب موجود نبوده و درآینده به دنیا می‌آیند نیز در برمی گیرد. ۳ - مسائل مورد بحثدرباره معدومان، این بحث مطرح می‌گردد که آیا انسان‌های غیر موجود در زمان بعث و زجر زمان صدور تکلیف که وجود آنها مفروض و مقدر است، ممکن است مورد تکلیف قرار گیرند؛ به بیان دیگر، آیا می‌توان معدومان را به صورت حقیقی مورد خطاب قرار دارد؟ برخی از بزرگان « حنابله » اعتقاد دارند می‌توان آنها را به صورت حقیقی مورد خطاب قرار داد؛ امّا اصولیون اعتقاد دارند چنین چیزی محال است و خطاب‌ها مخصوص حاضران در مجلس خطاب بوده و مورد خطاب قرار گرفتن دیگر مکلفان (غایبان و معدومان) از راه ضرورت و قاعده اشتراک در تکلیف و اجماع بر آن، ثابت می‌شود. دیدگاه‌های دیگری نیز در این باره وجود دارد. [۱]
سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۸، ص (۳۴۴-۳۲۷).
[۵]
تحریر المعالم، مشکینی، علی، ص۱۰۶.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۴۵۳، برگرفته از مقاله «خطاب معدومین». رده‌های این صفحه : اصطلاحات اصولی | اصول فقه | اقسام خطاب | اوامر و نواهی | خطاب شفاهی | مباحث الفاظ
|